Ξενώνας Ναπολέοντα Ζάγκλη στους Καλαρρύτες | Ξενοδοχεία Καλαρρύτες | Δωμάτια Καλαρρύτες

Η Περιοχή

Το χωριό Καλαρρύτες είχε και έχει την πλεονεκτική θέση να φιλοξενείται μέσα σε ένα φυσικό τοπίο σπάνιας ομορφιάς. Η τοπική θαυμαστή παραδοσιακή αρχιτεκτονική του χωριού, το οποίο είναι ήδη χαρακτηρισμένο ως μοναδικός "παραδοσιακός οικισμός" από τα αρμόδια υπουργεία, αντιστέκεται στις απειλές του χρόνου και ξεχωρίζει με τους φιλόξενους κατοίκους του.

Ο επισκέπτης ακολουθώντας τα λιθόστρωτα γκαλντερίμια, θα περιηγηθεί στις γραφικές γειτονιές του χωριού. Θα βρεθεί στην κεντρική εκκλησία του Αγίου Νικολάου με το περίτεχνο, ξυλόγλυπτο τέμπλο και τον κρυστάλλινο πολυέλαιο κατασκευασμένο στην Τεργέστη, θα αναπαυθεί στα σκαλοπάτια της αμφιθεατρικής πλατείας και θα απολαύσει την απεραντοσύνη του τοπίου κάτω από τα υπεραιωνόβια βαθύσκια πλατάνια.

Οι Καλαρρύτες εντάσσονται γεωγραφικά στην περιοχή των Τζουμέρκων και είναι κτισμένοι στο χείλος της απότομης χαράδρας που καταλήγει στον ποταμό Καλαρρύτικο, σε υψόμετρο 1200 μ. Το κύριο στοιχείο της περιοχής είναι οι ορεινοί όγκοι που περιβάλλουν την κοινότητα, δηλαδή του Περιστερίου (2285 μ.) και των Τζουμέρκων (2429 μ.). Απέναντι, στα νοτιοδυτικά του χωριού, βρίσκεται η πλαγιά που ονομάζεται Πουλιάνα. Αν το βλέμμα στραφεί προς τα νότια, θα δει τα βουνά των Τζουμέρκων μέχρι το χωριό Πράμαντα.

Η τοποθεσία βόρεια και πάνω από την κοινότητα ονομάζεται Μπάρος (2285 μ.). Είναι η περιοχή με τα οροπέδια και τα ορεινά βοσκοτόπια που ενώνει τη Θεσσαλία με την Ήπειρο. Στα βορειοδυτικά των Καλαρρυτών βρίσκεται το Συρράκο, που σε ευθεία γραμμή νομίζει κανείς ότι είναι πολύ κοντά, ενώ τους δύο οικισμούς χωρίζει η απόκρημνη χαράδρα του Καλαρρύτικου ποταμού.

Η πλούσια Ιστορία του χωριού, των θρύλων και των παραδόσεων, από τον 13ο αιώνα και μετά την Τουρκοκρατία είναι αισθητή σε κάθε γωνία του χωριού. Είναι το χωριό με τα 23 γεφύρια, με τις 20 περίτεχνες βρύσες και τα 7 ξωκλήσια όπως το μοναστήρι της Ζωοδόχου πηγής στην Κηπίνα του 13ου αιώνα και ο Αγ. Νικόλαος του 14ου αιώνα.

Βρύσες, γεφύρια, αλώνια, νερόμυλοι

Η έντονη κλίση του εδάφους στον οικισμό, που καταλήγει απότομα στην χαράδρα του Καλαρρύτικου, υποχρεώνει τους κατοίκους να κατασκευάζουν καλλιεργήσιμη γη με ξερολιθιά, τα γνωστά κηπάρια, όπου καλλιεργούν τα κηπευτικά τους. Η ξερολιθιά, που συγκρατεί τη μικρή γεωργική γη, συνιστά την ίδια την ταυτότητα του ορεινού όγκου και παρουσιάζει ενδιαφέρον από την πλευρά της πολιτιστικής οικολογίας. Η κοινότητα είναι γεμάτη από τέτοιου είδους κηπάρια.

Η ύδρευση του οικισμού εξασφαλίζεται από τις πηγές που υπάρχουν πάνω και μέσα σε αυτόν. Καθεμιά από τις βρύσες χαρακτηρίζεται για το νερό που προσφέρει, χωνευτικό, βαρύ ή κατάλληλο για μαγείρεμα οσπρίων.

Τα νερά τρέχουν κάτω από τα τοξωτά γεφυράκια που ενώνονται με τα πέτρινα καλντερίμια, εξασφαλίζοντας έτσι τις μετακινήσεις των κατοίκων και τις μεταφορές. Η βρύση του Παράσχη (1768) είναι θολωτή με παραδοσιακή αρχιτεκτονική, στεγασμένη με τρούλο. Βρίσκεται δίπλα στην Κασαρία Φασούλα, αρχοντικό κτίριο κει παρασκευαστήριο τυριών στη ΒΔ πλευρά του οικισμού. Η οικογένεια Παράσχη ήταν έμποροι στα Γιάννενα από το 1763, στη Βενετία και το Λιβόρνο (1799-1811). Γνωστές επίσης είναι: της Γκούρας, του Νέσση δίπλα στην Πλατεία, του Μπαργιάννη, του Μπαζάκη στη θέση Πλάκα, της Τζόρας στην ένωση των δρόμων από Κηπία και Θεσσαλία, στη θέση Κέλλι από τη ΒΔ είσοδο του χωριού, Μπούφου, Φύτρου κοντά στα χαλάσματα του σπιτιού της οικογένειας Βούλγαρη, Πάτη, Τζάμινας στα ΒΔ του χωριού, Μπάλτας και Γκόντρου στην είσοδο από Κηπίνα.

Γνωστές γέφυρες μέσα στον οικισμό υπάρχουν στις θέσεις Μίντζα και Τουρτούρη. Έξω από τον οικισμό αξιόλογη είναι η κρεμαστή γέφυρα Γκόγκου στον Καλαρρύτικο, έργο του Γερμανούμηχανικού Baykman (1935), το γεφύρι της Κουϊάσας, του Τσάλι σε ύψος πάνω από 20 μέτρα στην Κηπίνα προς τον οικισμό Χριστοί Πραμάντων και του Καρλίμπου προς το μοναστήρι Βόλιζα Ματσουκίου.

Αλώνια στην ορεινή περιοχή υπάρχουν αρκετά, αφού η γεωργική καλλιέργεια, που γινόταν από τις γυναίκες, περιλάμβανε παραγωγή από σιτάρι και κριθάρι, η οποία κάποτε αρκούσε για τις ανάγκες των κατοίκων.
Τα περισσότερα βρίσκονται στις θέσεις Τσόρα, Άργι (κοντά στη βρύση Παράσχη) και Κέλλι.

Από το 1750 και έπειτα κατασκευάστηκαν νερόμυλοι, που ήταν απαραίτητοι στην επεξεργασία των πρώτων υλών για τη διατροφή των κατοίκων, αλλά και των υφαντών και την καθαριότητα. Μέσα στον οικισμό για το χειμώνα υπήρχε ο νερόμυλος στη θέση Ραφτάνη, ενώ για το καλοκαίρι στον ποταμό Καλαρρύτικο υπάρχει νερόμυλος στη θέση Κουϊάσα με μαντάνι (για τα μαλακά ρούχα) και δριστέλλα (για τα σκληρά).

Εκκλησίες – Μοναστήρια Δύο μνημεία που μπορεί κανείς να επισκεφθεί είναι η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, μέσα στον οικισμό και το μοναστήρι της Κηπίνας, λίγα χιλιόμετρα πριν το χωριό, στο δρόμο που έρχεται από την Άρτα και τα Ιωάννινα.

Ο ενοριακός ναός του Αγίου Νικολάου, πολιούχου των Καλαρρυτών, χτίστηκε τον 15ο αιώνα, πιθανόν το 1480. Βρίσκεται μέσα στον οικισμό και είναι μεγάλη τρίκλιτη, τρισυπόστατη τρουλαία βασιλική, με επιμελημένο κρίσιμο και πολύ ψηλό τρούλο. Η εκκλησία πυρπολήθηκε το 1821 και τα σημερινά ξυλόγλυπτα (τέμπλο, άμβωνας και δεσποτικό) κατασκευάστηκαν το 1845 από μετσοβίτη τεχνίτη. Ο κεντρικός πολυέλαιος κατασκευάστηκε στην Τεργέστη και δωρήθηκε από την οικογένεια Νέσση τον 19ο αιώνα. Τα δύο πλαϊνά κλίτη είναι αφιερωμένα, το μεν δεξιό στον Άγιο Χαράλαμπο και το αριστερό στους Αγίους Πάντες.

Στην εκκλησία φυλάσσονται εκκλησιαστικά είδη, έργα ονομαστών Καλαρρυτινών ασημουργών, όπως το ευαγγέλιο από τον Αθανάσιο Τζιμούρη. Οι τοιχογραφίες του ναού είναι εξαιρετικής τέχνης, όμως δεν είναι συντηρημένες. Υπάρχουν δε τρία στρώματα με τοιχογραφίες διαφορετικών εποχών. Την εκκλησία μπορεί να επισκεφθεί κάποιος μετά από συνεννόηση με τον ιερέα ή κατά τη διάρκεια μιας λειτουργίας. Απαγορεύεται όμως η φωτογράφηση μέσα στο ναό.

Δεύτερος ενοριακός ναός είναι της Αγίας Τριάδος, χτισμένος το 1818 στα ΒΑ του χωριού, εκεί όπου βρίσκεται και το κοιμητήριο. Ο ναός αυτός καταστράφηκε κατά την επανάσταση του 1821 αλλά και το 1943 από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Για την επισκευή του μετά την πρώτη καταστροφή, ο Αν. Μπάφας έστειλε χρήματα από τη Ζάκυνθο το 1846. Οι Θεσσαλοί Καλαρρυτινοί προσέφεραν χρήματα για την δεύτερη επισκευή του ναού, που ολοκληρώθηκε το 1999. Γιορτάζει του Αγίου Πνεύματος.

Εκτός από τους ναούς μπορεί κανείς να επισκεφθεί και ξωκλήσια, όπως:

• Του Αγίου Αθανασίου, ΒΔ της κοινότητας
• Της Παναγίας, 1400 μέτρα πάνω από το χωριό
• Των Αγίων Αναργύρων, ΒΑ στη θέση Λιβάδι, κοντά στο Άβατο
• Του Άγιου Χριστόφορου, λίγο πριν την είσοδο του χωριού, στο δρόμο από τα Ιωάννινα και την Άρτα
• Της Αγίας Παρασκευής, κάτω από το βουνό Καλόγηρος, σε απόκρημνη θέση μέσα σε μια σπηλιά, σε υψόμετρο 1750 μ.
• Του Προφήτη Ηλία, σε υψόμετρο 1690 μ.
• Της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, ΒΑ της κοινότητας